Een overgrote meerderheid van de zzp’ers staat positief tegenover het nieuwe initiatiefwetsvoorstel voor de Zelfstandigenwet. Dat blijkt uit een enquête van Knab onder ruim 7.500 zelfstandig ondernemers. Maar liefst 71% zou het voorstel steunen als zij in de Tweede Kamer zouden zitten. Een opvallend hoog percentage, zeker voor een wet die zzp’ers óók verplichtingen oplegt, zoals het regelen van pensioen en arbeidsongeschiktheid en het invullen van een zelfstandigenverklaring. 17% procent is tegen het voorstel, terwijl 12% nog twijfelt.
De steun is vooral hoog onder zzp’ers met een hoog uurtarief en zzp’ers die al iets geregeld hebben voor arbeidsongeschiktheid en hun pensioen.
De duizenden toelichtingen op het onderzoek laten een helder beeld zien. Ruim zeven op de tien zzp’ers steunen het wetsvoorstel vooral omdat:
1. Het vooraf zekerheid biedt – geen verrassingen of juridische grijze gebieden achteraf.
2. Het onderscheid maakt tussen echte zelfstandigen en schijnzelfstandigen, zonder iedereen over één kam te scheren.
3. Er ruimte is voor keuzevrijheid in hoe voorzieningen geregeld worden.
4. Het vertrouwen op de markt herstelt, waardoor opdrachtgevers zzp’ers weer durven in te huren.
5. De regels eenvoudiger en beter uitlegbaar zijn dan onder de Wet DBA.
Ook de zzp’ers die voor deze wet zijn, zijn niet blind enthousiast. Ze maken zich zorgen over de betaalbaarheid van de AOV, over het criterium ‘meerdere opdrachtgevers’ bij langdurige opdrachten, en over extra administratieve lasten. Ook is er scepsis over de uitvoering. “Een goed plan, maar als het weer een bureaucratisch monster wordt, dan zijn we terug bij af,” aldus een van de respondenten.
Tegenstanders kraken verlies aan vrijheid en toenemende regeldruk
Hoewel het voorstel dus op brede steun kan rekenen, is er ook een aanzienlijke minderheid die het afwijst: 17% van de zzp’ers zou nu tegen stemmen. Hun zorgen zijn heel divers, maar draaien vaak om het verlies aan vrijheid, toenemende regeldruk en verplichte verzekeringen. Veel van hen geven aan dat ze bewust hebben gekozen voor het ondernemerschap, juist vanwege de autonomie: zelf beslissen of je pensioen opbouwt of een AOV afsluit.
Te generiek en te duur
Sommigen vinden het voorstel te generiek: “Er is een groot verschil tussen iemand die in het ondernemerschap is geduwd en een ondernemer die jarenlang prima zelf zijn risico’s draagt.” Vooral de verplichting om iets regelen voor arbeidsongeschiktheid roept weerstand op, omdat de kosten in sommige sectoren hoog zijn of verzekering zelfs onmogelijk is bij medische geschiedenis. Ook het effect op startende of parttime zzp’ers wordt genoemd: “Als je net begint of dit naast loondienst doet, is het financieel gewoon niet haalbaar.”
Geen vertrouwen in overheid
Verder heerst er bij een deel van de tegenstanders wantrouwen richting de overheid. Ze vragen zich af of de beloofde duidelijkheid er echt komt en vrezen dat dit voorstel uiteindelijk vooral leidt tot meer administratie, zonder dat het échte probleem wordt opgelost. Zoals een zzp’er het verwoordde: “Laat de overheid zich richten op misbruik in kwetsbare sectoren, en laat de rest gewoon ondernemen.”
Goed verdienende zzp’er meest enthousiast over wetsvoorstel
De steun is breed, maar er zijn wel verschillen. Zo is het voorstel populairder onder zzp’ers met een hoger uurtarief.
| Uurtarief (exclusief btw) |
Voorstander |
Tegenstander |
Weet het (nog) niet |
| < € 40 |
58% |
25% |
17% |
| € 40 – € 60 |
63% |
23% |
14% |
| € 60 – € 80 |
69% |
18% |
13% |
| € 80 – € 100 |
79% |
13% |
8% |
| € 100 – € 150 |
79% |
13% |
8% |
| > € 150 |
76% |
14% |
10% |
| Alle zzp’ers |
71% |
17% |
12% |
In sectoren als ICT, zorg en overheid ligt de steun het hoogst. In sectoren met minder vaste opdrachten of lagere tarieven – zoals sport of persoonlijke dienstverlening – is de twijfel groter.
| Sector |
Voorstander |
Tegenstander |
Weet het (nog) niet |
| Overheid |
85% |
8% |
7% |
| Energie & duurzaamheid |
82% |
8% |
10% |
| ICT |
80% |
13% |
7% |
| Zorg |
75% |
14% |
11% |
| Zakelijke dienstverlening |
75% |
15% |
10% |
| Juridisch |
72% |
15% |
13% |
| Vervoer |
72% |
26% |
2% |
| Techniek & engineering |
71% |
16% |
13% |
| Kunst & Cultuur |
68% |
19% |
13% |
| Onderwijs |
66% |
24% |
10% |
| Media & communicatie |
64% |
21% |
15% |
| Horeca |
65% |
16% |
19% |
| Bouw |
65% |
25% |
10% |
| Detail- en groothandel |
59% |
18% |
23% |
| Persoonlijke dienstverlening |
56% |
24% |
20% |
| Sport & recreatie |
50% |
28% |
22% |
| Alle sectoren |
71% |
17% |
12% |
Zzp’ers willen erkenning en rust
De Zelfstandigenwet wil drie dingen bereiken: minder schijnzelfstandigheid, meer duidelijkheid en betere sociale bescherming. Juist die combinatie lijkt aan te slaan. 65% vindt het terecht dat er in risicosectoren extra eisen worden gesteld aan zelfstandig werk. En 33% van de zzp’ers geeft aan zich op dit moment onzeker te voelen over hun positie als ondernemer. Onder die laatste groep is de steun voor het voorstel groter dan gemiddeld (79%).
Zzp’ers denken mee: ‘maak het praktisch, eerlijk en houd de vrijheid in ere’
Wat opvalt aan de reacties van de respondenten, is hoe constructief en betrokken ze zijn. Meer dan drieduizend zzp’ers deelden niet alleen hun mening, maar dachten actief mee over hoe het wetsvoorstel beter kan. De kern? Ze willen een wet die rekening houdt met de praktijk en sectorverschillen, die werkbaar en betaalbaar is, en vooral: die de keuzevrijheid van zelfstandig ondernemerschap respecteert.
Schrap of versoepel criterium ‘meerdere opdrachtgevers’
Een van de meest genoemde punten is het schrappen of versoepelen van het criterium van meerdere opdrachtgevers. Zeker in sectoren waar langdurige projecten de norm zijn – zoals ICT, communicatie of interim-management – wordt dit als onrealistisch en onnodig ervaren.
Zoals één respondent stelt: “Ik werk bewust fulltime aan één grote opdracht. Dat is juist mijn kracht als zelfstandig ondernemer.” Anderen stellen voor om dit criterium over een langere periode (bijvoorbeeld drie jaar) te bekijken, of te vervangen door een maximumtermijn per opdracht.
Kom met minimumtarief
Ook klinkt er een brede roep om een minimumuurtarief – de meesten noemen een uurtarief tussen de € 35 en € 70 exclusief btw – als instrument om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Alleen ondernemers die boven dat tarief werken, mogen worden aangemerkt als zelfstandige.
Keuzevrijheid
Tegelijkertijd vragen zzp’ers om keuzevrijheid als het gaat om verzekeringen: “Verplicht me niet tot een AOV of pensioen als ik daar zelf al goed over heb nagedacht. Geef me de ruimte om het op mijn manier te regelen.” Op dit punt ligt waarschijnlijk vooral de taak bij de initatiefnemers van het wetsvoorstel om duidelijk te maken hoe deze wet die vrijheid juist biedt.
Geef duidelijkheid via eenvoudig kader
Tot slot is de behoefte aan duidelijkheid en eenvoud overduidelijk aanwezig. Veel zzp’ers zijn de jarenlange onzekerheid zat en willen vooraf weten waar ze aan toe zijn. Een heldere, uniforme toets vooraf? Graag. Maar dan wel praktisch uitvoerbaar, zonder grijze zones en zonder betutteling. Of zoals een van de respondenten het verwoordde: “Geef ons een duidelijk kader en daarna de vrijheid om ons ondernemerschap zelf vorm te geven.”
“Zeldzaam groot draagvlak”
Nadine Klokke (CEO Knab): “Zzp’ers hebben een duidelijke boodschap: ze willen ondernemen met vrijheid binnen duidelijke spelregels. Zzp’ers zijn helemaal niet tegen regels en de meesten erkennen dat er íets moet gebeuren aan hun sociale zekerheid. Maar wat dit onderzoek goed laat zien, is hoe groot de behoefte is aan erkenning en helderheid. Dit wetsvoorstel lijkt daarop aan te sluiten, gezien het zeldzaam grote draagvlak onder de zzp’ers zelf. Als Knab vinden we het belangrijk dat deze stem gehoord wordt, óók in Den Haag. Daarom brengen we dit geluid en de constructieve ideeën van onze ondernemers actief onder de aandacht, zodat toekomstige wetgeving beter aansluit bij de praktijk van zelfstandig ondernemers. “
